Rạng sáng ngày 03/04/2025 (giờ Việt Nam), chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố mức thuế đối ứng đối với hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ lên tới 46%. Dựa trên phân tích của chúng tôi, việc áp dụng mức thuế này sẽ gây ảnh hưởng đến tăng trưởng GDP của Việt Nam. Thị trường trước đó đều kỳ vọng mức thuế đối ứng chỉ 10% cho Việt Nam và chúng tôi thậm chí còn dự báo ở mức thấp hơn vì nhiều lý do, trong đó việc nhắm mục tiêu vào Việt Nam sẽ đi ngược lại lợi ích của nước Mỹ, và những vấn đề để kinh tế mà mức thuế này gây ra nếu được áp dụng có thể tạo ra rắc rối cho Đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào năm tới do lạm phát có thể gia tăng.
Mức thuế 46% được đưa ra dựa trên đánh giá của Hội đồng Cố vấn Kinh tế (CEA) cho rằng Việt Nam đang áp mức thuế 90% đối với hàng nhập khẩu từ Mỹ. Con số này sau đó được giảm một nửa để ra mức thuế “đối ứng” cuối cùng là 46% đối với Việt Nam, theo công thức có thể tìm thấy trên trang web của Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR), trong đó có ước tính về độ co giãn giá của hàng nhập khẩu từ Mỹ và mức độ tác động của thuế quan đến giá tiêu dùng. Đây cũng là phương pháp mà chúng tôi sử dụng để ước tính tác động dự kiến đến tăng trưởng GDP của Việt Nam do thuế quan đánh vào hàng xuất khẩu sang Mỹ.
Trước đó, vào ngày 01/04/2025, USTR đã công bố báo cáo đánh giá về chính sách thương mại, rào cản thương mại cũng như phí thuế quan... của gần 60 quốc gia, trong đó khẳng định rằng “phần lớn hàng xuất khẩu của Mỹ sang Việt Nam chỉ chịu mức thuế từ 15% trở xuổng”. Ngoài ra, phân tích từ Bloomberg và các nguồn đáng tin cậy khác cho rằng thuế nhập khẩu của Việt Nam đối với hàng hóa từ Mỹ chỉ cao hơn khoảng 7 điểm phần trăm so với thuế nhập khẩu của Mỹ áp lên hàng hóa từ Việt Nam - và mức chênh lệch về thuế nhập khẩu giữa hai nước là tương đương nhau nếu tính tỷ trọng kim ngạch nhập khẩu theo hàng hóa làm trọng số.
Việt Nam nên làm gì?
Thông báo từ Nhà Trắng cho rằng Việt Nam đang áp mức thuế lên tới 90% đối với hàng nhập khẩu từ Mỹ, bao gồm cả các yếu tố như “thao túng tiền tệ và rào cản thương mại”. Tuy nhiên, con số 90% này được tính toán bằng cách lấy thâm hụt thương mại của Mỹ với Việt Nam chia cho tổng kim ngạch nhập khẩu từ Việt Nam – cụ thể là lấy 123 tỷ USD thâm hụt thương mại của Mỹ với Việt Nam trong năm 2024 chia cho 137 tỷ USD kim ngạch nhập khẩu hàng hóa từ Việt Nam vào Mỹ.
*Bao gồm các yếu tố như “thao túng tiền tệ và rào cản thương mại.”
Cách tính này khớp với số liệu “thuế quan đối với hàng nhập khẩu từ Mỹ” mà Tổng thống Trump đã đưa ra tại buổi họp báo công bố các mức thuế của các quốc gia. Các số liệu về thâm hụt thương mại và nhập khẩu được lấy trực tiếp từ Phụ lục II của báo cáo USTR đã công bố vào ngày hôm trước. Cách tính này phản ánh đúng tinh thần trong những phát biểu của Tổng thống Trump trước đó cho rằng các quốc gia có thặng dư thương mại lớn với Mỹ đang “lợi dụng” nước Mỹ và do vậy họ đã xây dựng toàn bộ chính sách thuế quan dựa trên các số liệu cán cân thương mại — hoặc ít nhất là lấy con số đó làm cơ sở cho lập trường ban đầu trong các cuộc đàm phán sắp tới.
Do đó, Việt Nam cần khẩn trương nhập khẩu hàng hóa nhiều hơn từ Mỹ. Trước đó, chúng tôi đã nghe từ các nguồn tin thứ cấp cho biết giới chức chính quyền Tổng thống Trump đánh giá cao các nỗ lực ban đầu của Việt Nam trong việc giảm thâm hụt thương mại song phương, nhưng họ sẽ không chấp nhận các lời hứa “sẽ mua trong tương lai” như trước đây. Bước đầu, thông tin tích cực trong ngành năng lượng khi Việt Nam sẽ nhanh chóng nhập khẩu khoảng 35 tỷ USD khí hóa lỏng (LNG) mỗi năm bằng cách sử dụng các tàu chứa khí hóa lỏng nổi (Floating Storage Regasification Units - FSRU) vì việc xây dựng các cảng LNG có thể sẽ mất nhiều năm.
