Dominic Scriven, nhà sáng lập của quỹ Dragon Capital đã dành phân nửa cuộc đời mình đồng hành cùng những doanh nghiệp tiên phong của Việt Nam, mở ra lối đi mới cho dòng vốn quốc tế và đóng góp nhiều giá trị nền móng cho hành trình phát triển của thị trường chứng khoán.
Trung tâm Sài Gòn năm 1996, bốn năm sau khi chính phủ Việt Nam lúc bấy giờ ra nghị định về chuyển đổi doanh nghiệp nhà nước thành công ty cổ phần, khi nhiều doanh nghiệp vẫn đang dò dẫm giữa hai lằn ranh cũ – mới, một cuộc gặp đặc biệt đã diễn ra.
Đó là cuộc gặp của một người đàn ông ngoại quốc trẻ tuổi, dáng cao, da trắng, với chất giọng nói tiếng Việt lơ lớ cùng một người phụ nữ Việt Nam nhỏ nhắn, đang quản lý một doanh nghiệp vừa cổ phần hóa được hai năm.
Người đàn ông ấy là Dominic Scriven, nhà đầu tư đến từ Anh quốc mới thành lập Công ty quản lý quỹ Dragon Capital, đang miệt mài đi tìm và thuyết phục những doanh nghiệp Việt thật sự muốn thay đổi.
Còn người phụ nữ đối diện ông là bà Nguyễn Thị Mai Thanh, thời điểm đó là Tổng giám đốc CTCP Cơ Điện lạnh (REE) – cái tên hiếm hoi chủ động cổ phần hóa dù không nằm trong danh sách sáu doanh nghiệp thí điểm.
Cuộc gặp gỡ đặc biệt đi cùng một lời đề nghị mà chưa doanh nghiệp Việt Nam từng nghe tới: REE sẽ phát hành trái phiếu chuyển đổi quốc tế với trị giá 5 triệu USD từ quỹ đầu tư nước ngoài với lãi suất chỉ 4,5%/năm, thấp hơn nhiều so với trần lãi suất lên tới 25%/năm đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh khi vay ngân hàng giai đoạn 1995 – 1996.
Thương vụ đầy bất thường từ một người ngoại quốc trẻ tuổi, nhưng lại là đáp án hoàn toàn phù hợp cho bài toán mà bà Thanh đang tìm kiếm. Thời điểm đó, REE ấp ủ kế hoạch mở rộng mảng cơ điện lạnh, đặc biệt là sản xuất máy điều hòa, nhưng gặp khó khăn về huy động vốn.
Mặc dù vậy, lời giải 5 triệu USD từ quỹ đầu tư nước ngoài với lãi suất hấp dẫn lại dẫn tới một bài toán khác – những vướng mắc về thủ tục khi REE là trường hợp đầu tiên.
Sau chuỗi ngày gặp gỡ, thuyết phục, năm 1997, Dragon Capital cuối cùng cũng hoàn tất thương vụ với REE, trở thành thương vụ trái phiếu quốc tế, trái phiếu chuyển đổi đầu tiên của Việt Nam. Nguồn vốn ấy đã giúp khơi thông dòng chảy của REE và công ty sau đó ra mắt thương hiệu REEtech chuyên cho mảng điện lạnh.
