Mặc dù là một hình thức đầu tư ít biến động nhưng quỹ trái phiếu cũng có những thời điểm giảm đột ngột trong ngắn hạn vì số một lý do khách quan. Tại những thời điểm quỹ trái phiếu giảm, thay vì phản ứng tiêu cực dẫn đến những quyết định thiếu cân nhắc, Nhà đầu tư cần tìm hiểu rõ nguyên nhân khiến cho quỹ trái phiếu giảm đột ngột và phân tích chúng theo quy luật thị trường để có những quyết định hiệu quả.

Nguyên nhân quỹ trái phiếu giảm đột ngột

Quỹ mở trái phiếu lâu nay vẫn được biết đến là một lựa chọn đầu tư an toàn và sinh lời bền vững cho Nhà đầu tư.  Thông thường, các quỹ trái phiếu luôn tăng theo thời gian nếu đảm bảo điều kiện nắm giữ các trái phiếu an toàn và chất lượng, duy trì được lượng nhà đầu tư ổn định. Tuy nhiên, trong ngắn hạn, quỹ trái phiếu vẫn có những thời điểm giảm đột ngột vì một số lý do nhất định. Dưới đây là một số nguyên nhân được cho có thể xảy ra khiến quỹ trái phiếu giảm, cụ thể như sau:

1. Giá trái phiếu được định giá theo giá đóng cửa tại phiên giao dịch. Do đó, nếu có đơn vị cần bán ra 1 lượng nhỏ trái phiếu với giá thấp tại thời điểm đóng cửa phiên giao dịch sẽ khiến giá trái phiếu tại ngày đó giảm. Tuy nhiên, điều này không ảnh hưởng tới giá trị tài sản ròng của quỹ (NAV) vì trái phiếu luôn có mệnh giá và lợi tức cố định. 
2. Nhà đầu tư rút vốn: Theo quy định, quỹ luôn phải dành một lượng tiền mặt trong tài sản để đảm bảo thanh khoản cho Nhà đầu tư. Do đó, Nhà đầu tư có thể dễ dàng quy đổi chứng chỉ quỹ thành tiền mặt khi có nhu cầu rút tiền. Tuy nhiên, nếu lượng Nhà đầu tư rút ra một cách ồ ạt đe dọa cạn kiệt nguồn tiền dự trữ, quỹ sẽ phải phải bán trái phiếu hoặc chứng chỉ tiền gửi, thậm chí phải hạ giá bán để đáp ứng thanh khoán cho NĐT. Từ đó, giá (NAV) của quỹ sụt giảm.
3. Tài sản quỹ nắm giữ tiềm ẩn rủi ro: Quỹ trái phiếu thường nắm giữ các tài sản bao gồm trái phiếu, tiền gửi, chứng chỉ tiền gửi… Nếu một trong các tài sản này có nguy cơ rủi ro chẳng hạn như quỹ đầu tư vào trái phiếu không an toàn (vd xảy ra nợ xấu) thì định giá trái phiếu giảm khiến NAV của quỹ giảm theo. Tuy nhiên, trường hợp này rất hiếm khi xảy vì thực tế các quỹ mở đều nắm giữ trái phiếu của các doanh nghiệp hàng đầu và được chọn lọc kỹ càng theo tiêu chuẩn đầu tư của quỹ; đồng thời theo quy định của UBCKNN, quỹ không được nắm quá 20% tài sản đối với trái phiếu của một doanh nghiệp nên rủi ro xảy ra với quỹ là rất thấp.

 Do đó, ngoài các yếu tố liên quan đến chính sách như việc Chính Phủ tăng lãi suất điều hành, các yếu tố thị trường như khủng hoảng kinh tế… thì về cơ bản các trường hợp trên đều là phản ứng nhất thời, hầu hết các quỹ đều sẽ nhanh chóng tăng trưởng trở lại. Nhìn lại thời kỳ khủng hoảng trái phiếu thời điểm cuối năm 2022 đã khiến không ít quỹ mở trái phiếu chịu ảnh hưởng nặng nề. Điển hình như Quỹ đầu tư trái phiếu TCBF hay quỹ đầu tư trái phiếu Bảo Việt (BVBF) đều ghi nhận giảm sốc, nhiều nhà đầu tư bán tháo với tâm lý chỉ cần rút tiền về mà không đánh giá lại mục tiêu và chất lượng chứng chỉ quỹ trái phiếu đang nắm giữ. 

Tuy nhiên, hiện tại tất cả các quỹ trái phiếu này đều đã hồi phục ấn tượng mặc dù năm 2023 là một năm khó khăn của thị trường chứng khoán nói chung và thị trường trái phiếu nói riêng.  Lý giải nguyên nhân khiến Quỹ đầu tư trái phiếu Bảo Việt (BVBF) đột ngột giảm vào tháng 10/2022 xuất phát từ 1 trái phiếu trong danh mục đầu tư của Quỹ được định giá lại thấp hơn. Sau đó không lâu, Qũy này đã nhanh chóng tăng trưởng trở lại. Tính đến hiện tại, lợi nhuận quỹ BVBF trong 12 tháng gần nhất (tính từ 28/12/2022 đến ngày 20.12/2023) là +10,64%, cao gấp đôi lãi suất tiền gửi tiết kiệm (chỉ quanh mức 5% cho kỳ hạn 12 tháng).